Κατά την αρχική επικοινωνία με το ιατρείο για να προγραμματίσετε την πρώτη επίσκεψη μπορεί να γίνει μία πρώτη εκτίμηση σχετικά με την ανάγκη άμεσης παρέμβασης και τη φύση του προβλήματος για το οποίο χρειάζεστε τη βοήθεια ειδικού.
Η αρχική ψυχιατρική διαγνωστική διαδικασία συνήθως απαιτεί μία με δύο ωριαίες επισκέψεις κατά τις οποίες λαμβάνεται το πλήρες κοινωνικό, ψυχιατρικό, φαρμακευτικό και λοιπό ιατρικό ιστορικό του θεραπευομένου. Διερευνάται η παρούσα συμπτωματολογία με κλινική συνέντευξη και αντίστοιχα κατά περίπτωση ψυχομετρικά και διαγνωστικά τεστ με τη μορφή ερωτηματολογίων, καθώς και παραπομπή για εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις εάν απαιτείται. Περαιτέρω εις βάθος διαγνωστική διερεύνηση εφαρμόζεται όπου κρίνεται ότι χρειάζεται.
Αναλόγως της φύσης του προβλήματος για το οποίο αναζητείται θεραπεία διαμορφώνεται με την από κοινού ενεργή συμμετοχή θεραπευόμενου-θεραπευτή το θεραπευτικό πλάνο όσον αφορά το διάστημα παρακολούθησης και τις θεραπευτικές παρεμβάσεις.